พระธาตุดอยเล็ง – แพร่

ปูชนียสถานสำคัญอีกแห่งหนึ่งของจังหวัดแพร่ที่อยู่คู่กับพระธาตุช่อแฮและพระธาตุจอมแจ้งมายาวนาน แม้ไม่ปรากฏหลักฐานการสร้างว่าเกิดขึ้นเมื่อใด แต่จากคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ในอดีตที่โยงเรื่องราวของทั้งสามพระธาตุได้อย่างต่อเนื่องกัน โดยเล่าว่า ครั้งหนึ่ง องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ได้เสด็จไปโปรดเวไนยสัตว์ ที่ดอยลูกหนึ่งซึ่งอยู่ทางทิศใต้ของดอยธชัคคะบรรพต ครั้นเสด็จมาถึงก็จวนแจ้งหรือใกล้สว่างแล้ว ซึ่งปัจจุบันก็คือพระธาตุจอมแจ้ง หลังจากนั้นได้เสด็จมาทางทิศเหนือถึงธชัคคะบรรพตแล้วได้ประทับอยู่ที่นั่น ระหว่างนั้นมีขุนลัวะอ้ายก้อมเป็นผู้อุปฎฐากซึ่งได้มอบพระเกศาธาตุ นั่นก็คือพระธาตุช่อแฮในปัจจุบัน ต่อจากนั้นได้เสด็จขึ้นไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ และประทับอยู่ดอยลูกหนึ่งที่สูงกว่าดอยลูกอื่นในเมืองโกศัยซึ่งสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ประทับแลดู ที่ภาษาเหนือเรียกกันว่า “เล็งผ่อ” และนี่เองได้กลายเป็น ที่มาของชื่อดอยเล็งในปัจจุบัน